Główny Urząd Geodezji i Kartografii zaczął udostępniać w związku z nowelizacją Ustawy Prawo Geodezyjne i Kartograficzne wiele danych Państwowego Zasobu Geodezyjnego bez opłat na geoportalu.
Dostępne są NMT, NMPT, Ortofotomapa, BDOT10k (przetworzony przez GUGiK i częściowo odmienny od oryginału) czy dane pomiarowe LIDAR czyli pliki LAS lub LAZ.
Niestety, przyjęto zasadę maksymalnego utrudnienia użytkownikowi życia w przypadku chęci pobrania większej ilości danych, motywując to chęcią rozwoju bliżej nie sprecyzowanych narzędzi przez bliżej niesprecyzowane firmy. Nie ma lub nie znam więc żadnych standardowych usług w formie FTP, WFS, usługi ATOM czy dostępnych skorowidzy z zasobami GUGiK np. w formie usługi CSW w których każdy dowolnie i w dowolnym oprogramowaniu mógłby wyszukać sobie odpowiednie darmowe dane i na tej podstawie je masowo pobrać.
Dodatkowym utrudnieniem są dodatkowe wartości w linkach, które utrudniają „zgadnięcie” jak link do zasobu jest skonstruowany w przypadku danych innych niż BDOT10k. Osobiście nie rozumiem utrudnień jakie wprowadził GUGiK ponieważ czytając uzasadnienie do nowelizacji ustawy Prawa Geodezyjnego jasne wydaje się, że dane powinny być jak najszerzej dostępne za darmo i taki właśnie był cel nowelizacji.
Wtyczka Qgis – pobieracz danych GUGiK
Firma EnviroSolutions sp. z o.o. we współpracy z GUGiK wytworzyła wtyczkę do Qgis służącą pobieraniu danych GUGiK czyli pobieracz danych GUGiK, która wydaje się być jedyną alternatywą dla osób, które te dane chcą pobrać w sposób masowy. Sposób działania tej wtyczki polega w skrócie na odpytaniu pojedynczego zapytania o informację GetFeatureInfo dla WMS w punkcie co 100m (linia 30 kodu wtyczki). Innymi słowy pytając o ortofotomapę dla większego obszaru np. województwa wtyczka wytwarza dziesiątki, jeśli nie setki tysięcy zapytań do usługi WMS geoportalu, z których zbiera pojedyncze odpowiedzi z listą danych do pobrania i z nich buduje listę unikalnych plików do pobrania.
Oczywiście takie zapytania zabierają czas potrzebny na odpytanie – zdarza się więc, że na listę plików do pobrania z obszaru województwa trzeba czekać kilka lub kilkanaście godzin.
Dodatkowym aspektem tej sprawy są statystyki geoportalu, które puchną stając się dla GUGiK pretekstem do twierdzenia o nadzwyczajnym powodzeniu geoportalu i jego unikalnych usług.
Oczywiście sposób reglamentacji dostępu do danych zmuszający użytkowników do używania wskazanego i wspieranego przez GUGiK rozwiązania opartego o jedno oprogramowanie i jedną firmę przeczy jak na razie idei, że rozwiązań tych może być wiele oraz otwartości technologicznej która zawsze powinna być respektowana w działaniach urzędu. Również usługa WMS nie była projektowana do masowych pojedynczych zapytań o dane które wykorzystuje GUGiK jest więc to działanie wątpliwe zarówno pod względem zgodności ze standardami użycia usługi WMS jak i czasu pobierania danych.
Rozwiązanie problemu pobierania danych
-
Przyspieszenie procesu pobierania danych we wtyczce pobieracz danych GUGiK
Sposób ten polega na wygenerowaniu centroidu w środku arkusza który chcemy pobrać i wskazaniu wygenerowanych punktów jako elementy na których wtyczka ma zadziałać za pomocą polecenia wybierz warstwę wektorową. Redukujemy liczbę odpytań serwera i czas przetwarzania danych lecz ciągle jest to czas dość długi. Do wygenerowania centroidów można użyć wygenerowanych i dostępnych nieodpłatnie siatek na stronie GUGiK pod adresem http://www.gugik.gov.pl/pzgik/inne-dane-udostepniane-bezplatnie/siatki-podzialu-na-arkusze-dla-nmt-i-ortofotomapy-w-ukladzie-pl-1992-i-pl-2000 oraz polecenia Wektor > narzędzia geometrii > Centroidy w Qgis dla naszego obszaru zainteresowania.
2. Skorowidze z danych ortofotomapy, lidar, NMT danych GUGiK udostępnionych na geoportalu.
Dla tych, którzy chcieliby analizować lokalnie wektorowe dane skorowidzy i móc na podstawie wielu kryteriów niedostępnych w geoportalu móc podejmować decyzje, które z nich pobrać, przygotowałem gotowe skorowidze danych z aktualnością na koniec października bieżącego roku. Są to skorowidze dla danych ORTO, NMT w układzie Kronsztad i formacie Arcgis ASCII oraz plików LAS w formacie spatialite do otwarcia np. w Qgis. Ścieżki do plików na geoportalu zawarte są w polu url_do_pobrania i można do ich pobrania użyć dowolnego menadżera pobierania plików. po wybraniu interesującego nas obszaru za pomocą narzędzi GIS lub zapytania do bazy danych.
Skorowidz Orto dane GUGiK – spatialite do otwarcia w Qgis
Skorowidz NMT ESRI ASCII dane GUGIK – spatialite do otwarcia w Qgis
Skorowidz LAS układ Kronsztad – spatialite do otwarcia w Qgis
Pliki BDOT10k wersja GUGiK są już dostępne na geoportalu jako paczka krajowa.
Dane otwarte w Qgis mogą być zapisane praktycznie w dowolnym rozszerzeniu i służyć różnym systemom i oprogramowaniu.
Oczywiście w przypadku w którym linki do ww. skorowidzy przestałyby jutro działać należy mieć na uwadze, że jest to jasny sygnał, że GUGiK zamierza wspierać jedną wytypowaną przez siebie firmę oraz jedne oprogramowanie i utrudniać wszystkim pozostałych dostęp do darmowych danych co byłoby sprzeczne z celami nowelizowanej ustawy.
Mam nadzieję że skorowidze, które udostępniłem otworzą nieco szerzej drzwi do otwartych danych dla wszystkich chętnych, którzy chcieliby z nich skorzystać i zmotywują GUGiK do pomyślenia o udostępnieniu standardowych usług, których używać będzie można w oprogramowaniu standardowym w sposób bezproblemowy bez żadnych firm pośrednich i specjalnie pisanych przez nich rozwiązań. Czego sobie i wszystkim czytelnikom życzę.