Standard GTFS co to jest
Standard GTFS (The General Transit Feed Specification) to standard zapisu rozkładów jazdy promowany przez Google. Można go logicznie podzielić na dwie części z których jedna pozwala na zestandaryzowane przekazywanie rozkładu jazdy (GTFS) oraz z części GTFS-RT czyli informacji o sposobie przekazywania na bieżąco informacji o ruchu, położeniu i opóźnieniach poszczególnych pojazdów.
Do czego GTFS może się przydać w GIS ?
Plik GTFS zawiera w sobie zapisane przystanki i trasy komunikacyjne poszczególnych linii wraz z ich położeniem geograficznym, które można w dość prosty sposób użyć np. do analiz GIS czy dostępności komunikacji w danym terenie. Dane te pochodzą od przewoźników i są przez nich aktualizowane na podstawie istniejących śladów GPS z pojazdów. Stanowią więc dość dokładne dane źródłowe na które nie nakładają się żadne błędy przetwarzania, a za ich aktualność odpowiadają przewoźnicy w których interesie leży poinformowanie zarówno klientów jak i dużych krajowych wyszukiwarek tras o ich ofercie w tym zmianach tras czy nowych lub aktualizowanych przystankach.
Skąd wziąć pliki GTFS
Wyszukując w przeglądarce Google frazę GTFS site:pl otrzymujemy mnóstwo odpowiedzi o dostępnych plikach zawierających rozkład jazdy serwowanych przez np. miejskie zakłady komunikacji, koleje dojazdowe czy dane komunikacyjne aglomeracji w Polsce. W dalszej części artykułu w celach testowych będziemy używali danych GTFS serwowanych przez Szybką Kolej Miejską w Trójmieście dostępnych na BIP SKM pod adresem https://bip.skm.pkp.pl/c60/rozklad-jazdy
Wczytanie danych GTFS do QGIS – wtyczka GTFS Loader
Aby użyć danych wytworzonych w formacie GTFS należy w Qgis zainstalować wtyczkę GTFS Loader. .
Instalacja wtyczki odbywa się poprzez polecenie Wtyczki > Zarzadzanie Wtyczkami > Wyszukanie nazwy GTFS Loader i kliknięcie przycisku Zainstaluj Wtyczkę.
Po instalacji w menu Wtyczki > GTFS Loader możemy uruchomić polecenie wywołujące okno pozwalające na wczytanie danych, gdzie wskazujemy ścieżkę do pobranego pliku zip z GTFS i klikamy przycisk Load
Po kilku minutach oczekiwania można zobaczyć efekt w postaci warstw z rozkładu w postaci gotowej do użycia w GIS.
Wtyczka przetwarza dane zawarte w pliku zip z rozkładem jazdy GTFS na bazę geopackage, która może być czytana w wielu programach GIS. Baza jest tworzona w tym samym katalogu w którym znajduje się źródłowy plik GTFS
Z punktu widzenia pozyskania danych geometrycznych dla GIS istotne są dwie warstwy:
Warstwa stops zawierająca przystanki wraz z ich identyfikatorem, nazwa i współrzędnymi geograficznymi.
Warstwa shapes zawierająca geometryczny przebieg trasy przejazdu pojazdów na danej linii.
W celu szczegółowej analizy rozkładów jazdy można połączyć uzyskane tabele relacjami i otrzymać np. rozkład jazdy dla poszczególnych przystanków lub na podstawie takich danych użyć wtyczki AequilibraE w celu szczegółowych analiz i planowania zmian takich tras.